ایلام – ترنم بهاری – در دوران کرونا نقش خانواده برای آموزش علمی بهتر کودک پررنگ‌تر شده است.

شیوع ویروس کرونا اتفاق عجیبی در جهان رقم زد و از محسوس‌ترین نتایج همه‌گیری این بیماری، تحت تاثیر قرار دادن نظام‌های آموزشی در حداقل ۴۹ کشور از پنج قاره بنابر آمار یونسکو بوده است.مدارس و دانشگاه‌های ۲۹ کشور تاکنون به طور سراسری تعطیل شدند و دانش‌آموزان ملزم به ارائه آموزش از طریق فضای مجازی شدند.

دانش‌آموزان در مدرسه علاوه بر یادگیری مباحث آموزشی، موضوعاتی مثل نظم و مسئولیت‌پذیری اجتماعی، احترام به دیگران، پشتکار، آشنایی با هنجارها و ارزش‌های اجتماعی، فرهنگی و احترام به تفاوت‌ها را در تعامل با سایر دانش‌آموزان و اولیای مدرسه می‌آموزند.

همه ما می دانیم که بخشی از مهارت‌هایی که دانش‌آموزان در مدارس فرامی‌گیرند در هیچ کتاب و جزوه‌ای یافت نمی‌شود و بسیاری از فعالیت‌هایی که کودکان باید در مدرسه آموزش ببینند در شرایط خانه ماندن یا مهیا نمی‌شود یا کمرنگ می‌شود.

کودکانی که تا قبل از شیوع این ویروس منحوس طبق روال همیشگی به مدرسه می‌رفتند و تقریبا بیشتر بار آموزشی آن‌ها بر عهده مدرسه و به طور اخص بعهده معلم آن‌ها بود حال بعد از شیوع این بیماری مجبور به ماندن در خانه شدند و آموزش از طریق دنیای مجازی انجام شد؛ که به علت نوظهور بودن آن در کشور ما، حضور دائمی یکی از والدین در کنار دانش آموز را می‌طلبید. مخصوصا درمورد کودکان در سن دبستان.
خانواده به عنوان اولین پایگاه اجتماعی کودک مسئول تربیت صحیح و انتقال ارزش‌ها و قوانین جامعه به کودک است، حال بار دیگر در این دوران نقش خانواده برای آموزش علمی بهتر کودک پررنگ‌تر می‌شود و باید به تاثیری که می‌توانند در آموزش بهتر داشته باشند تاکید شود. ولی موضوع مهم این است که قرار نیست والدین نقش معلم را بر عهده گیرند و قرار نیست آن‌ها در قبال دروس فرزندانشان مهارت‌های یک معلم را دارا باشند، حتی اگر به موضوعات درسی کتاب فرزندشان تسلط داشته باشند؛ چرا که تدریس شرایط خاص خود را داراست؛ بنابراین نیاز است والدین در مسئولیتی که برای خود تعریف می‌کنند واقع بین باشند.

برعهده گرفتن مسئولیت بیش از حد توان می‌تواند پیامد‌های نامطلوبی هم برای آن‌ها و هم فرزندانشان به همراه داشته باشد، در نظر گرفتن شرایط فعلی یعنی دوربودن از محیط آموزشی نیز مهم است؛ این موضوع از عواملی است که طبیعتاً بر انگیزه درس خواندن دانش‌آموزان تأثیرگذار بوده است. اگر والدین این روز‌ها با کاهش انگیزه فرزندانشان مواجه می‌شوند نباید این موضوع را فاجعه‌آمیز تلقی کنند؛ زیرا فقط مختص فرزند آن‌ها نیست.

ولی والدین می‌توانند در این موضوع نقش مهمی داشته باشند. از جمله برقراری ارتباط با معلم یا معلمان از طریق وسایل ارتباطی در دسترس یا با مشاوران تحصیلی مدارس به صورت منظم، تا از این طریق از تجربیات آن‌ها برای مدیریت شرایط آموزشی فرزندانشان در منزل استفاده کنند.

نظارت با دخالت بیش از اندازه در امور درسی فرزندان یا تدریس به آن‌ها متفاوت است، باید نقش والدین را به نظارت بر فرزندشان برای استفاده به موقع از کلاس‌های آموزشی برگزار شده از طریق فضای مجازی و تلویزیون یا ارتباط در مواقع لزوم با معلم یا مشاوران تحصیلی را در نظر گرفت.

حفظ آرامش در محیط خانواده، مشغول بودن والدین به کاری مفید از جمله خواندن کتاب و مجله در زمان انجام تکلیف فرزندان، کاهش دادن محرک‌های محیطی که می‌تواند عامل حواس‌پرتی باشد از جمله صدای بلند تلویزیون، و نظارت و هدایت بدون دخالت بیش از حد از طرف والدین وفراهم کردن شرایط برای یادگیری مطلوب در وضعیت کنونی مؤثر خواهد بود.

*موضوع مهم‌تر که والدین نیاز است در نظر داشته باشند این است که اگر چه یادگیری کتاب‌های درسی مهم است، اما فرصت برای یادگیری آن‌ها همیشه است؛ برای جبران عقب‌ماندگی‌های آموزشی در آینده فرصت فراهم است؛ آن چیزی که این روز‌ها و در این شرایط مهم است توجه به سلامت جسمانی و سلامت روانی اعضای خانواده به خصوص فرزندان است.

بیماری کرونا موجب ایجاد احساساتی نظیر اضطراب، استرس و عدم اطمینان می‌شود، این احساسات به ویژه در میان کودکان و نوجوانان، در سنین مختلف، بیشتر دیده می‌شوند. اگرچه کودکان به طرق مختلف به این احساسات واکنش نشان می‌دهند، اما بطور کلی در مواجه با رویداد‌هایی همچون تعطیلی مدارس و لغو برنامه‌ها و دوری از دوستان، بیش ازپیش به حمایت‌های عاطفی نیاز دارند. والدین باید برای صحبت در مورد این بیماری با فرزندانشان پیشقدم بشوند در مورد چگونگی این بیماری و علائم آن و راه‌های پیشگیری از آن با آن‌ها گفتگو کنند و سعی کنند اضطراب و استرس این بیماری را کاهش دهند.

در این ایام کودکان نیاز به یک برنامه ریزی منظم دارند، حفظ یک برنامه منظم و قابل پیش بینی می‌تواند در کودکان احساس آرامش خاطر بوجود آورد، به نحوی که بدانند چه زمان باید به کار‌های ضروری بپردازند و چه زمان را به بازی سپری کنند. می‌توانید با آن‌ها درمورد کار‌هایی که باید در برنامه روزانه‌شان انجام دهند، صحبت کنید و ببینید که آن‌ها چطور برای خودشان برنامه‌ریزی می‌کنند.

در این ایام با تعطیل شدن مدرسه و مراکز تفریحی و خانه نشینی اجباری کودکان به دلیل از دست دادن  تمام این فعالیت‌ها احساس غم و نا امیدی می‌کنند، این احساسات را انکار نکنیم و اجازه دهیم فرزندان احساس غمگینی بکنند در این رابطه با آن‌ها همدلی کنیم و حمایتشان کنیم.

اطلاعات نادرست زیادی درباره بیماری کرونا در حال انتشار است. از کودک در مورد اطلاعاتی که در مورد بیماری شنیده است، سوال بپرسیم و میزان درستی این اطلاعات را بسنجیم. صرف ارائه اطلاعات صحیح به کودک کافی نیست، چرا که ممکن است کودک اطلاعات جدید را با برداشت‌های نادرست قبلی ترکیب کند. سعی کنیم دانسته‌های قبلی کودک را بفهمیم، آن‌ها را اصلاح وتکمیل کنیم؛ و از منابع معتبربعنوان منابع اطلاعاتی استفاده کنیم.

نوجوانان و استفاده مداوم از اینترنت انعطاف‌پذیرتر باشیم، ولی آن‌ها را کاملا به حال خود رها نکنیم،  با نوجوانان رو راست باشیم و به آن‌ها بگوییم که درک می‌کنیم در این شرایط زمان بیشتری دارند، ولی دسترسی بی‌وقفه به صفحات مجازی و رسانه‌های اجتماعی هم ایده چندان خوبی نیست؛ و از او بپرسیم به نظرش چطور می‌توانیم برنامه ریزی کنیم که نحوه استفاده از اینترنت را مدیریت کنیم.

به طور یقین والدین نیز احساس اضطراب می‌کنند و فرزندان از حالات و احساسات آن‌ها الگو می‌گیرند، ولی والدین باید تا حدی که می‌توانند اضطراب و نگرانی‌های خود را مدیریت کنند و این نگرانی‌ها را بیش از حد در حضور فرزندان خود بروز ندهند. این دقیقا یعنی خوددار بودن و کنترل کردن احساسات، که گاهی کار بسیار سختی است، به خصوص اگر این احساسات در آن‌ها هم بسیار شدید باشد.

بچه‌ها برای احساس ایمنی و امنیت، به والدین خود متکی هستند. این مهم است که به خاطر داشته باشیم که والدین مانند اقیانوسی هستند که حتی اگر در سطح آب موج‌های سهمگین باعث ناآرامی شده است، ولی در عمق این اقیانوس ماهی‌ها که همان فرزندان هستند با آرامش به زندگی ادامه می‌دهند.